जर्सी गाय कशी ओळखायची जर्सी गाय ची किंमत ओळख आणि वैशिष्ट्ये ||

जर्शी गाईचे संगोपन
ही गाय यू. के., जर्सी बेटाचा आहे. त्याच्या शरीराचा रंग लाल हलका पिवळा, टोकदार आणि दाट शरीर आणि कपाळ ताटाच्या आकाराचे आहे. इतर सर्व जातींमध्ये ही सर्वात लहान जात आहे. त्याच्या तपकिरी शरीरावर लाल ठिपके आहेत. ते दररोज 20 लिटर दूध देते. ही गाय प्रति वासरू ३५००-४००० किलो दूध देते आणि दुधात ५ टक्के फॅट असते. बैलाचे सरासरी वजन 540-820 किलो असते आणि गायीचे वजन 400-500 किलो असते. होशियारपूर, रोपर आणि गुरुदासपूर हे भारतातील मुख्य जिल्हे आहेत जिथे जर्सी गाय आढळते.

 

 

चारा
या जातीच्या गायींना आवश्यकतेनुसारच चारा द्यावा. शेंगांचा चारा देण्यापूर्वी त्यामध्ये तुडी किंवा इतर चारा मिसळावा. जेणेकरून अनागोंदी किंवा अपचन होणार नाही. आवश्यकतेनुसार डोस खाली दिलेला आहे.
डोस पथ्ये

प्राण्यांसाठी आवश्यक पोषक: ऊर्जा, प्रथिने, खनिजे आणि जीवनसत्त्वे.

आहारातील पदार्थ:
तृणधान्ये आणि त्याची साधने: मका, बार्ली, ज्वारी, बाजरी, चणे, गहू, ओट्स, कोंडा, तांदूळ पॉलिश, कॉर्न भुसा, चुना, कोंडा, बार्ली कोरडे धान्य, भुईमूग, मोहरी, कोंडा, तीळ, जवस, मका. तयार पूरक आहार, गवार पावडर, रिज गॉर्ड, टॅपिओका, ट्रिटिकेल इत्यादीपासून तयार केलेले पूरक.
हिरवा चारा: बरसीम (पहिली, दुसरी, तिसरी आणि चौथी कापणी), ल्युसर्न (सरासरी), चवळी (लांब आणि लहान जाती), गवार, सेंजी, ज्वारी (लघु, पक्व, पिकलेली), मका (लहान आणि पिकलेली)), ओट्स, बाजरी, एलिफंट ग्रास, नेपियर बाजरी, सुदान गवत इ.

सुका चारा आणि लोणचे: बरसीमचे कोरडे गवत, लुसर्नचे कोरडे गवत, ओट्सचे कोरडे गवत, पेंढा, कॉर्न स्टिक्स, ज्वारी आणि बाजरीची कडबी, उसाची आग, दूर्वाचे कोरडे गवत, कॉर्न लोणचे, ओट लोणचे इ.

इतर दैनंदिन भत्ता: मका/गहू/तांदळाचे दाणे, तांदूळ पॉलिश, चणबुरा/कोंडा, सोयाबीन/शेंगदाणा केक, शेल केलेला बादवे केक/मोसरी केक, तेल मुक्त तांदूळ पॉलिश, मौल, धातूंचे मिश्रण, मीठ, नाइसेन इ.

गायीची काळजी कशी घ्यावी

शेडची गरज

चांगल्या कामगिरीसाठी, प्राण्यांना अनुकूल पर्यावरणीय परिस्थिती आवश्यक असते. मुसळधार पाऊस, तेजस्वी सूर्यप्रकाश, बर्फवृष्टी, थंडी आणि परजीवीपासून प्राण्यांचे संरक्षण करण्यासाठी शेडची आवश्यकता आहे. निवडलेल्या शेडमध्ये स्वच्छ हवा आणि पाण्याचा प्रवेश असावा याची खात्री करा. प्राण्यांच्या संख्येनुसार अन्नासाठी जागा मोठी आणि मोकळी असावी, जेणेकरुन ते अन्न सहज खाऊ शकतील. जनावरांच्या कचऱ्याचा एक्झॉस्ट पाईप 30-40 सेंमी असावा. रुंद आणि 5-7 सें.मी. ते खोल असावे.

गाभण जनावरांची काळजी

चांगल्या व्यवस्थापनामुळे वासरे अधिक चांगल्या प्रकारे मिळतील आणि दुधाचे उत्पादनही जास्त मिळेल. गाभण गायींना 1 किलो अधिक खाद्य द्या कारण त्यांची शारीरिक वाढही होते.

वासरांची काळजी आणि व्यवस्थापन
नाक किंवा तोंडाभोवती चिकट पदार्थ जन्मानंतर लगेच स्वच्छ करावा. वासराला श्वास येत नसेल तर दाब देऊन कृत्रिम श्वास द्यावा आणि हाताने छाती दाबून आराम द्यावा. शरीरापासून 2-5 सें.मी. नाभी बांधा आणि नाडूच्या अंतरावर कापून घ्या. नाभीभोवतीचा भाग 1-2 टक्के आयोडीनच्या मदतीने स्वच्छ करावा.

 

शिफारस केलेल्या लसी

जन्मानंतर, वासरू/वासरू 6 महिन्यांचे झाल्यावर ब्रुसेलोसिस विरूद्ध प्रथम लसीकरण करा. त्यानंतर एक महिन्यानंतर पाय आणि खुराची लस आणि गलघोटूची लसही द्यावी. एक महिन्यानंतर लंगडी तापाविरूद्ध लसीकरण करा. वृद्ध जनावरांना दर तीन महिन्यांनी जंत काढणे. वासरू एक महिन्याचे होण्यापूर्वी त्याला शिंग लावू नका.

आणखी एक गोष्ट लक्षात ठेवा ती म्हणजे प्राण्याला बेशुद्ध करून डीहॉर्निंग करू नका, आजकाल डिहॉर्निंग फक्त इलेक्ट्रॉनिक हिटरनेच केले जाते.

साधे अपचनाचे उपचार:

• पटकन पचण्याजोगे पूरक आहार द्या.
• भूक वाढवणारे मसाले द्या.

अम्लीय अपचनाचा उपचार:

• उच्च ओतणे डोस बंद करा.
• आमांश झाल्यास, खारट पदार्थ तोंडावाटे जसे की गोड सोडा इत्यादी द्या आणि लघवीला बळकट करणारी औषधे द्या.

खारट अपचनावर उपचार:•

अतिसाराच्या बाबतीत, 5-10 मिली सौम्य ऍसिड जसे की 5 टक्के ऍसिटिक ऍसिड टाकून रुमेनचा pH वाढवा. जनावराचे वजन प्रति किलो किंवा अंदाजानुसार 750 मि.ली. व्हिनेगर देऊन ते ठीक करा.
• जर तुम्हाला मानसिक झटके येत असतील आणि २-३ वेळा औषध देऊनही फरक पडत नसेल, तर पशुवैद्यकीय डॉक्टरांकडून रुमोनोटॉमी ऑपरेशन करून घ्या.

बद्धकोष्ठता उपचार:

• सुरुवातीला जवस तेल 500 मि.ली. कोरडा माचका घालू नका आणि पिण्यासाठी जास्त पाणी द्या.
• मोठ्या जनावरांसाठी, पाण्यात विरघळलेले 800 ग्रॅम मॅग्नेशियम सल्फेट आणि 30 ग्रॅम आले पावडर तोंडी द्या.

गोंधळ उपचार:

• टर्पेन्टाइन तेल 30-60 मिली, हिंग अर्क 60 मिली. किंवा मोहरीचे अंबाडीचे 500 मि.ली. प्राण्याला तेल द्यावे. टर्पेन्टाइन तेल जास्त प्रमाणात देऊ नका, यामुळे पोट खराब होऊ शकते.
• जर एखाद्या प्राण्याला वारंवार सैल हालचाल होत असेल तर सक्रिय चारकोल, 40 टक्के फॉर्मेलिन 15-30 मि.ली. आणि डेटॉल पाणी पण देता येईल.
• प्राण्याचे रोग आणि स्थिती लक्षात घेऊन डॉक्टरांची मदत घ्या.

मोक / पेटके / रक्तरंजित अतिसारावर उपचार:

• सल्फा औषधे तोंडी किंवा इंजेक्शनने द्या आणि 5 टक्के ग्लुकोज आणि अधिक मीठ पाणी द्या.
• शेणाची तपासणी करून त्यात किडे आढळल्यास त्यानुसार विष्ठा काढण्यासाठी औषध द्यावे.
• अँटिबायोटिक्स, सल्फा औषधे आणि ओपिएट्स, टॅनोफॉर्म किंवा लोह घटक देऊन देखील पेटके थांबवता येतात.

कावीळ:
कावीळचे प्रकार
• प्री-हेपॅटिक किंवा हेमोलाइटिक कावीळ – लाल रक्तपेशींचा नाश झाल्यामुळे
• इंट्रा-हेपॅटिक किंवा विषारी कावीळ – यकृत रोगामुळे
• पित्त नलिकेच्या अडथळ्यामुळे कावीळ

कावीळ उपचार
• सर्व प्रथम, विषारी काविळीचे कारण शोधा आणि ते दूर करा.
ज्या जनावरांना रक्तकिडे, रक्तकिडे यांसारख्या आजारांनी ग्रासले आहे, त्यांना इतर प्राण्यांपासून दूर ठेवावे.
• ग्लुकोज आणि मीठाचे द्रावण, कॅल्शियम ग्लुकोनेट, व्हिटॅमिन ए आणि सी द्या आणि त्यासोबत प्रतिजैविके देखील द्यावीत.
• जनावरांना हिरवा चारा आणि चरबीमुक्त खाद्यासह यकृत टॉनिक द्या.
• फॉस्फरसची कमतरता असल्यास सोडियम ऍसिड मोनोफॉस्फेट जनावरांना द्या.